Mijn eerste bericht op mijn nieuwe blog zit ik op de zolder te schrijven terwijl storm “Eunice” boven mijn hoofd de pannen van de kluis aan het blazen is. Zowel dat ze er is als dat ze een naam moet hebben staat mij niet aan, maar ik kan er niks aan doen. Zo is er veel in het leven dat je maar gewoon over je heen moet laten waaien omdat je er simpelweg geen macht over hebt.
Toevallig las ik vanmorgen in de Dictionnaire de Spiritualité het lemma “Abandon.” Dat woord kennen we natuurlijk uit het Engels, waar het verlaten betekent. Als zelfstandig naamwoord in het Frans wordt er hier “overgave” mee bedoeld. Overgave aan God, welteverstaan, Godsvertrouwen, met andere woorden. Het gaat dan over Jezus, die bezingt hoe mooi de bloemen op het veld gekleed gaan terwijl ze toch niet weven of borduren. Hoe vogeltjes het vertikken om graanschuren te bouwen en te vullen, en toch gevoed worden door de hand van God.
Jezus is hier net iemand die flitsende verkooppraatjes ophangt die Hij zelf steeds weer moet relativeren. Eerst zegt Hij dat de bloemetjes op het veld de schoonheid van prinsessen en koninginnen doen verbleken. Even later beseft Hij hardop hoe snel diezelfde bloemetjes verwelken en verpieteren en worden opgevroten door Bella 21. Dan weer roept Hij het vrolijke beeld op van kwinkelerende musjes in de heg, maar vertelt er niet bij hoeveel vogeltjes ’s winters verhongeren, bevriezen of door de kat worden gepakt, laat staan hoeveel er worden platgereden. Dat lijkt op het eerste gezicht niet zo erg eerlijk van Jezus. Hij klinkt daar eigenlijk wel een beetje als een gesuikerd reclamefilmpje uit Frankrijk voor waspoeder of kaas, of als een politicus in verkiezingstijd. Te mooi om waar te zijn. Sprookjes. Zoals zo vaak bij Jezus is ook hier echter weer niets zoals het lijkt.
Jezus wist als geen ander hoe weerloos wij zijn, en hoe banaal ons lijden en zelfs ons einde. Zijn eigen marteling en dood waren – strikt formeel beschouwd – niet het gevolg van een theologische strijd of een moedig opstaan tegen kwade krachten, maar van de angst van een zekere Pontius Pilatus om majesteitschennis tegen de keizer onbestraft te laten. Dat is ongeveer net zo roemloos en banaal als een mus onder een autoband of een mens die bezwijkt onder “Eunice,” in plaats van onder de primordiale krachten van wind en water.
Al die betekenissen zijn voor de goede God natuurlijk van geen belang. Mensen vinden het ene leven tragisch en het andere glorieus. Ondertussen valt er geen musje op de grond zonder dat God er elk veertje van kan ruiken, en van ons is zelfs elke haar op ons hoofd geteld. Nog meer dan onze haren telt Hij onze gedachten en proeft Hij ons gemoed. Als Hij dan ook zegt dat wij niet moeten piekeren over voedsel of kleding weet Hij best dat wij die dingen nodig hebben. Dat zegt Hij zelfs letterlijk.
Dat Hij er niet bij zegt dat wij die dingen even goed soms niet krijgen en dat ons leven hier op aarde ons dan ontglipt of in een hel op aarde verandert of alletwee kan toch moeilijk een vergissinkje zijn. Oeps! Dat wij ons hele leven een strijd tegen de vergankelijkheid van onze omgeving en onszelf moeten voeren, een strijd die wij bovendien zonder uitzondering uiteindelijk verliezen heeft Hij niet over het hoofd gezien. Het is zelfs precies daarom dat Hij mens is geworden en ons zo nabij is gekomen.
Het kan niet anders zijn of het Godsvertrouwen dat Hij vraagt heeft in eerste instantie betrekking op onze innerlijke wereld. Het is daar dat wij moeten leren in zijn omarming te rusten, ons door Hem te laten voeden en kleden, in plaats van ons een weg naar de hemel te willen klauwen. Hém de Schepper van ons gemoed te laten zijn in plaats van ons een masker aan te meten van een stalen doorzettingsvermogen en betonnen deugden. Weliswaar blijft ook dan nog gelden dat overgave aan God onmogelijk is als je met huid en haar aan materiële zekerheden verslaafd bent, maar de boodschap wordt er toch een stuk minder absurd van.
Abandon, of een rijkdom aan godsvertrouwen, is met andere woorden een fantastische deugd om te oefenen als je verantwoordelijk bent voor een kerkgebouw dat om je heen bezig is de Waddenzee in te waaien.
Wat is eigenlijk het verschil tussen godsvertrouwen en simpele berusting? Dat is een ander verhaal, dat ik een volgende keer hoop te vertellen. Wordt vervolgd!
