Iedereen maakt zich bij het woord “kluizenaar” wel een voorstelling. Meestal zijn daar barre omstandigheden mee gemoeid, en wereldvreemde figuren die nauwelijks eten, in een vochtige grot zitten, er onsamenhangende profetieën uitkramen en zich vooral nooit, maar dan ook nooit wassen. De werkelijkheid ziet er toch iets genuanceerder uit. Maar wat gebeurt er nou eigenlijk op een gewone kluizenaarsdag?

De kluizenaar is er…

Koorgebed

Het zogenaamde “koorgebed” of “officie” vormt als het ware het “skelet” van het monnikenleven. Verspreid over de week en verdeeld over de dag worden de honderdvijftig Psalmen gebeden. Op het eerste gezicht is dat niet zo logisch. Waarom het boek Psalmen, en niet – om maar eens iets te noemen – het Hooglied of Genesis of Numeri? Wordt de goede God trouwens die Psalmen niet kotsbeu, op den duur? Waarom vraagt hij in vredesnaam zoiets van mensen?

Het antwoord moet natuurlijk zijn dat God die Psalmen niet nodig heeft, maar de arme monnik wel. Hij wordt geacht te bidden voor de wereld. Dat is zijn core-business. Sommige mensen klinkt zoiets in de oren als de ultieme nachtmerrie, maar voor wie erin gelooft en ertoe geroepen is is het de mooiste levensvervulling die er bestaat. Tenminste: in theorie. In de praktijk is ook de monnik onderworpen aan zijn menselijke natuur en aan zijn beperkingen. Hij moet bidden voor de noden van de wereld, maar kan die nooit allemaal bevatten. Hij zou eigenlijk altijd moeten bidden, maar dat kan hij nooit volhouden. Daarvoor zijn die Psalmen. Ze zijn als een soort essentiële olie van de menselijke conditie die alle mogelijkheden daarvan in zich bevat: van barstende blijdschap tot knarsend kreperen en van verwarmende genegenheid tot misselijke woede. Al die dingen en alles daar tussenin draagt de monnik elke dag op aan God in de vorm van die Psalmen, en tegelijk dragen die op hun beurt zijn dagen als een vast fundament.

En dan…

Naast het koorgebed – en daardoor omlijst, gestut en geheiligd – moet dan al het andere gebeuren. Afgezien van het gebed zijn geen twee kluisbroeders gelijk als het gaat om hun werkzaamheden. Meestal gaat het om een lappendeken van verschillende disciplines. Pater Hugo houdt zich het meest zichtbaar bezig met het onderhoud van de kapel. Naast het koperpoetsen, heggen snoeien, vloeren dweilen en grasmaaien zit er – vooral tijdens het bedevaartseizoen – veel werk in de uitbundige bloemversiering waarom het heiligdom bekend staat. Het heet niet voor niets Onze Lieve Vrouwe van de Besloten Tuin.

Pater Hugo’s priesterlijke taken – hij is vooral veel gevraagd als biechtvader – spelen zich dan weer voornamelijk op de achtergrond af, maar vragen natuurlijk evengoed de nodige aandacht. Sinds ongeveer 2018 komt daar het werk voor de School voor de Ziel (instituut voor mystieke theologie) nog bij. Omdat het lesgeven vanaf 2020 online moest gebeuren is de pater ondertussen nogal eens aan het films monteren en animeren. “Als ik er niet voor uit mijn kluis hoef te komen is afwisseling verder alleen maar gezond,” zegt hij er zelf over.